Anke: “We hebben ontdekt dat veel goed werkt”

Cultuur. Vooral daarop was de huiver voor het thuiswerken terug te voeren, zegt Anke Schouten. “Enza Zaden is een familiebedrijf. En in de familiecultuur zijn begrippen als ‘face to face’, direct contact en ‘er zijn’ heel belangrijk. Thuiswerken gebeurde weinig, al hadden we vorig jaar toevallig wel net een nieuw, flexibel werkbeleid ingevoerd. Collega’s konden – onder omstandigheden – een dag in de week thuiswerken. Ik zeg erbij: het gebeurde schoorvoetend en in eerste instantie alleen in Nederland. We vonden het spannend en vroegen ons af: ‘Kan het wel?’. Nog geen twee maanden later moest de helft vanuit huis werken.”

Die ‘lockdown’ was “best even slikken”, maar praktisch gezien liep de operatie “vrij soepel”, aldus Anke Schouten. “Je ziet hier echt een ‘can-do’ mentaliteit. Heel pragmatisch en flexibel. Vindingrijk ook. Iedereen schakelt snel en soepel. Wij waren al bezig met een switch van desk- naar laptop en die inhaalslag is versneld door onze collega’s van ICT. Tegelijkertijd kon iedereen die moest thuiswerken komen ophalen wat nodig was, van bureaustoel tot extra beeldscherm.”

Ingeburgerd

Een voordeel: beeldbellen, een absolute noviteit voor veel bedrijven en organisaties, was al een redelijk ingeburgerd fenomeen. “Dat gebeurde al regelmatig in de contacten met vestigingen in het buitenland. Eigenlijk was de voornaamste gewenning dat het niet meer gebeurde vanuit de speciale ruimten die we daarvoor in het bedrijf hebben ingericht, maar vanuit huis. Maar ook dat wende snel. Voor controles op de groei van gewassen in verre landen werd er veel gereisd, maar in de pandemie zijn we al snel overgeschakeld op het gebruik van camera’s. Het was niet wat we gewend waren, ‘we moeten iets’, was de gedachte. Maar het voldeed.”

Wereldwijd was Nederland voor Enza Zaden niet het eerste land dat met corona te maken kreeg. Maar het hoofdkantoor nam mondiaal wel de ‘lead’ met de samenstelling van een Corona Core Team, dat wereldwijd de vinger aan de pols hield en de lijnen uitzette. “In de eerste fase van de pandemie lag de focus primair op de continuïteit van de onderneming en de veiligheid van onze medewerkers”, zegt Anke Schouten. “Alles inregelen. Als bedrijf in de primaire sector hoefden we weliswaar niet dicht, maar er veranderde enorm veel. Bijvoorbeeld in de labs en onderzoekscentra konden we niet met dezelfde aantallen mensen tegelijkertijd blijven werken. Daar moesten we ploegendiensten invoeren. Het bedrijf aanpassen aan de situatie en zorgen dat onze zaden de grenzen over konden, dat soort zaken had echt de prioriteit.”

Nieuwsbrieven

Communicatie met de medewerkers was er van meet af aan, met name in de vorm van speciale nieuwsbrieven, maar hoe het werkelijk met de mens áchter de medewerker ging werd pas eind vorig jaar in een survey onderzocht. “Je zit in een nieuwe, onbekende situatie en dan loop je tegen nieuwe, onbekende dingen aan. Een daarvan was dat een deel van de medewerkers in toenemende mate moeite leek te krijgen met het thuiswerken. Toen we dat onderzochten, bleek het met de meesten goed te gaan. In de teams ging het ook goed, we hoorden van veel collega’s bijvoorbeeld dat de relatie met hun manager was verbeterd. Tegelijkertijd liet het gemis van het onderlinge contact zich bij vrijwel iedereen steeds sterker voelen, met name het contact tussen de thuiswerkenden en de collega’s die op locatie werken. De verbinding met het bedrijf en de collega’s viel weg en dát vonden veel mensen lastig. Dat aspect pakken we dit jaar actiever op, met bijvoorbeeld meer informele contactmomenten. Online, dat natuurlijk wel.”

Ze kan zich het sentiment onder de medewerkers levendig voorstellen. Zelf werkte ze de voorbije veertien maanden “vrijwel volledig” thuis en ook zij ziet uit naar ontmoetingen met collega’s. Maar: “We hebben wel besloten dat het thuiswerken straks kan blijven bestaan. We hebben namelijk ontdekt dat veel ook goed werkt. Natuurlijk blijft onze familiecultuur belangrijk en zien wij onze medewerkers graag op onze locatie. Daarom gaan we het niet voor de volle 100 procent toestaan, maar we maken wel ruimte voor een hybride vorm. Als het straks weer kan, verwacht ik in eerste instantie dat veel mensen terug op locatie komen. Iedereen snakt naar contact. Maar daarna denk ik dat we al snel naar een gemengde vorm gaan. In de kern bevalt het thuiswerken veel mensen prima. En iets mogen is heel wat anders dan iets moeten.”